Avtor: Asqar Urmanov
Gúlden paydasız ne bolıwı múmkin? Shólistanda egilgen ılaydan islengen gúlden bereketsiz ne bolıwı múmkin? Biziń mánis izlewimiz hám jer júzinde óz izimizdi qaldırıwdı qálewimizden mánissiz ne bolıwı múmkin?
Ilay iylep, gúl soǵıń, onı qumǵa egiń. Mápelep suwǵarıń, pútkil mehrińizdi beriń, oǵan ómir baǵıshlań. Oǵan erkinlik beriń – onı sahrada jalǵız qaldırıp ketiń.
Bir jıldan keyin qaytıp keliń. Kórdińiz be? Ol shańǵa aynalǵan, shańı bolsa samal menen ushıp ketken. Dúnyanı kórmedi, Dúnyanı sezbedi, Dúnyanı tanımadı.
Hesh qanday materiallıq paydası bolmadı. Hesh qanday ornı tastıyıqlanbadı. Hesh qanday paydası joq. «Tek mázi» jaratıwdıń sap quwanıshı.
Tek mázi – gúl, tek mázi – ómir, tek mázi – ólim, tek mázi – gúllengen baǵlar – názerlerde, yadta, álemniń júreginde.
«Tek mázi» – sol «Dzin», sol «Jiger berilmegen gózzallıq háreketleri», sol «Qabıllaw qapıları».
Energiya túbirińizdi, tamırlarıńızdı, japıraqlarıńızdı, ǵumshalarıńızdı toltıradı hám kosmosqa qaytadı.
Bos sandıraq! Aqmaqlıq! Qanday aqmaqsań!
Aqmaq. Aqmaq baǵman.
Endi oyınǵa tús!
Avtor: Mirshod Kamolov
Biziń DNK-mızda kóp millionlıq civilizaciya haqqındaǵı barlıq maǵlıwmatlar bar ekenligine isenesiz be? Tilekke qarsı, Sanalı Insan óziniń qáliplesiw jolında álemniń barlıq iygilikleri menen birge kóp azapların – fizikalıq hám psixologiyalıq jaraqatların da aldı, barlıq jeksurın urıs hám apatlardı kórdi. Búgin biz kereksiz maǵlıwmatlardı alısqa, kosmosqa jiberiwimiz múmkin. Bul biziń planetamızdı unamsız nárselerden tazalawǵa kishkene qádem boladı. Sonday-aq, biz kosmosqa óz minnetdarshılıǵımızdı bildiriwimiz, tájiriybelerimiz haqqında aytıp beriwimiz yamasa festival haqqındaǵı tásirlerimiz benen bólisiwimiz múmkin. Al, álemniń ózi nelerdiń qabıllawshı mánzildi tabaman degenshe keńisliksiz ólshemde ushıp júriwi kerekligin hám nelerdiń qara túńlikler tárepinen máńgige simiriliwin anıqlap beredi.
Stixiya festivalındaǵı bul installyaciya biziń tábiyat hám kosmos penen baylanısımız haqqındaǵı allegoriya bolıp tabıladı. Festival baslanǵan waqıtta ómir hám barlıq nárselerdiń óz-ara baylanısınıń tımsalı retinde DNK kórinisindegi aǵash qabıq qurıladı. Festival aqırında ol órtep jiberiledi, bul kosmoslıq energiyanıń kosmosqa qaytıwın ańlatadı. Bul qabıq ishinde temir adam bolıp, ol qolın joqarıǵa kóterip, biziń energiyamız kosmosqa baǵdar alǵanlıǵınıń belgisi retinde álemniń úylesimliligin qollap turadı.
Avtor: Mirshod Kamolov
Ishki tárepke qara, planetamızdıń eń bahalı quramına qara. Bul sen. Álem seni súyedi. Kishkene sáwleler retinde seniń ortalıǵıń seni de súyedi. Bunıń barlıǵı sen! Seniń ishki dúnyań qanshelli úlken ekenligin kóz aldıńa keltir.
Avtor: Aziza Qadiriy
Bul installyaciya 9 Moons joybarınıń jańa shaqapshası bolıp, onda Aziza Qadiriy óz áwladındaǵı hayallardıń tariyxın izertleydi. Bul joybardı islewge ondaǵı ilham onıń úlken kempir apası Aybiybiniń joǵalǵan baw-shuwlı dún’yasın – Jizzaq mektebi tárepinen kestelengen 9 “ay” kórinisi túsirilgen úlken súzána toqımasın «qayta tiklew» tileginen payda bolǵan. Kesteshilik hám toqımashılıq, tariyxı jazılmaǵan, biraq bir kese shay ústindegi áńgimelerde bárha aytılıp kelingen hayallar haqqındaǵı derlik ańızǵa aylanǵan gúrrińlerge sebepshi bolǵan obrazlardı vizual tárizde qayta tiklew usılına aylandı.
Aybiybiniń qızı X. apa bárha ayaq oyınshı bolıwǵa, ózin iskusstvoǵa baǵıshlawǵa ıqlaslanıp, niyet etken. Ol Batır Zakirov penen onıń «kóterilip ketpesinen» aldın-aq birge óner kórsetken. Biraq, Aybiybi tuńǵısh qızınıń «kelispegen» talap penen shuǵıllanıwına ruxsat bere almaǵan, bárinen burın, onıń pikirinshe, bunday jaǵdayda qızı sátli turmıs qurıp kete almaytuǵın bolǵan. X. ayaq oyın haqqındaǵı ármanları menen xoshlasıp, 1950-jılları toqımashılıq sanaatına ótken. Barlıq sheklewlerge qaramay, ol tap úlken bir shıranıń astında turǵanday jasawdı dawam etken: sovet dáwirindegi jetispewshilikler shárayatında jańadan shıqqan tawarlar hám dizaynlarǵa iyelik etip, eń jańa modadaǵı obrazları menen átiraptaǵılardı lal qaldırǵan.
Her Stage tamashagóydi X. apanıń házirgi keńisligine alıp baradı. Bul keńislik kóbirek sana keńisligi bolıp, ol bir hayaldıń umtılıslarınıń sırların ózinde saqlaydı. Biz jasaw bólmesin esletiwshi detallardı kóremiz: esikler, sovet trel’yajı, múyeshte kórpesheler júgi, biraq bulardıń barlıǵı tawarǵa túsirilgen nusqalar bolıp tabıladı. Xudojniktiń súzáne kórinislerinde sáwlelendirgen installyaciyanıń barlıq elementleri neyron tarmaǵı tárepinen qayta mánis berilgen sırǵanaq, buldıraǵan obrazlardı súwretleydi.
Bul keńislikti spektakli hesh qashan qoyılmaǵan saxnanıń bezewleri kibi scenografiya retinde de kóriw múmkin. Tosattan, trel’yaj kiyiniw bólmesiniń bir bólegine, tawarlar saxna artına, eski stullar tamashagóyler zalına aylanadı. Nostalgiya hám potencial arasında, kúndelikli turmıs hám atqarıw ortasında terbeliwshi ortalıqta áwladlardı baylanıstırıwshı kópir jaratıladı.
https://www.instagram.com/aziza.kadyri/
Avtor: Atabek Suleymanov
Biz kúshli sezimler arqalı energiya alamız. Ótmish penen baylanıs. Joǵalǵanlar menen baylanıs.
Geyde, adam kúsh alıwı, aytatuǵının aytıwı, jazdırıwı kerek.
Hesh jerge jiberilgen qońıraw – keshirimlilik hám nostalgiya procesiniń jaqsı kórinisi bolıp tabıladı.
Avtor: Atabek Suleymanov
Tınıshlıq energiyası. Jabayı júklemelerge (Moynaqta bolǵan) úyrenisip qalǵan astronavt máńgi izleniwde, dúnyalar ortasında adasıp júrip, tınıshlıq stixiyası ornına qaytıp kelip, quwat aladı. Armageddonda qalǵıp jatqanday, ol barlıq basa-bastan bóleklenip, keleshektegi sayaxatlar ushın energiya jıynamaqta.
Izertlewler hám insannıń sheksiz múmkinshilikleri tamsalı retinde sáwlelendirilgen astronavt keleshek haqqındaǵı pikirlerdiń isenimli dirijyori retinde shıǵadı. Onıń insannıń ilhamı, mártligi hám imkansız nársege umtılıwı haqqındaǵı gúrrińleri festival qatnasıwshılarınıń tek muzıka álemine súńgiwine ǵana emes, al, ómirdiń bul sheksiz kosmoslıq sayaxatında ózleriniń nelerge erise alıwı haqqında oylawına da jetekleydi.
Mirshod Kamolov
Moynaq qalasında bir waqıtları onda jasaǵan kemeler hám teńiz jániwarlarınıń húreyleri jasaytuǵın «Kemeler qoyımshılıǵı» degen jer bar. 2009-jılı, teńiz qurıp qalǵanında, bul húreyler burınları Aral teńiziniń túbi bolǵan kebir ashıp ketken jer betinde uzaq waqıt sergizdan bolǵan. Olar teńizshilerdiń dawısın hám tolqınlardıń shawqımlı dawısın izlegen.
2018-jılı bul húreyler jalǵızlıqtan qutıldı. Házir bul jerde pútkil dúnya júzinen adamlar kelip, muzıkalar atqaradı. Endi bul húreylerdiń hár jılı festivalǵa keliwi, kóp waqıttan berli umıtılǵan, ózleri saǵınǵan, teńiz shawqımın tıńlawı, tıńlaǵanda da jańasha kóriniste tıńlawı dástúrge aynalǵan.
Bıyılǵı jılı da eski dástúrge say, olar tileklesligin bildirip, bir neshe húreylerdi jibergen.
Qizlar
Irımshıl adamlar shıpa tabıw, ármanın ámelge asırıw yamasa ápiwayı «estelik retinde» tilek tilep, terek shaqalarına tawar qıyındıların hám hól salfetkalardı baylaydı. Oaqıttıń ótiwi menen tawar góne shúberekke aylanadı hám tereklerdi «buwadı».
3 kún ishinde biziń tábiyatqa qanday zıyan keltirgenimizdi kóresiz.
Baǵda neler ósedi?
Shınar qalanıń tábiyiy «filtri» bolıp esaplanadı – ol hawanı shań hám pataslıqlardın tazalaydı, salqınlıq baǵıshlap, áptap quyash nurlarınan qorǵaydı.
Paydalanılǵan paket yamasa hól salfetkanı terektiń «shaqasına» baylań.
Aq terek tazalıq hám jaslıq tımsalı, sonday-aq, kúshli samal hám shańlı boranlarǵa qarsı «qalqanımız» bolıp tabıladı.
Paydalanılǵan baklajkanı tesip, onıń shaqasına «kiygizip» qoyıń.
Májnún tal biziń tábiyiy «táwibimiz», onıń qabıqlarınan dári-dármaqlar hám demlemeler tayarlanadı.
Ishimlik qutılarıńızdı iymek ildirgishlerge ilip qoyıń.